Malos hábitos

Continúa comunicación

A mensaxería instantánea foi un invento marabilloso e brindounos unha seguridade extra para casos de emerxencia debido á súa inmediatez e baixo costo.El problema comezou cando a mensaxería instantánea pasou a substituír a comunicación interpersoal, o que derivou nun vórtice de mensaxes de texto, chat por Whatsapp ouFacebook. Pero isto non é o peor. Os dispositivos móbiles dannos a sensación de estar en todos os lugares ao mesmo tempo, o que significa tamén non estar nunca en ningún lugar. Tes o costume de poñerlle máis atención ao teu teléfono que ao ser humano co que estás a falar? Deberías pensar ao respecto.

Redes sociais

As redes sociais son unha fonte inesgotable de malos hábitos, principalmente porque aínda non encontramos unha forma intelixente de usalas. Ata entón, a gran maioría declinamos en utilizalas como altofalantes masivos da nosa vida diaria e as nosas opiniones.Así é como a rede social máis grande do planeta se volveu o diario íntimo de todos os usuarios, esvaendo a fronteira do privado do público e dando lugar a situacións embarazosas ou información que non debería ser pública.Pero o peor de todo é cando se involucran outras persoas que non necesariamente teñen o gusto de desfilar pola gran pantalla pública. O mellor exemplo son as fotografías e a función de etiquetar.Etiquetar usuarios sen consentimento é outro mal hábito.

Pirataría

Ok, considérome culpable neste caso. O demoledor avance de Internet facilitou moita información como a música, as películas, os libros e os videoxogos gratis. Só é necesario instalar o uTorrent para poder acceder a un universo do desfrute sen gastar o mínimocentavo.Lamentablemente, no panorama xeral a pirataría remata prexudicando ao mesmo consumidor no longo prazo. Todo produto ten un custo por un motivo. Ti non traballas gratis; actores, desenvolvedores, músicos e escritores tampouco.

Intermediar a experiencia

Notaches nos concertos como cada vez máis xente prefire gravar o espectáculo no seu móbil que... vivilo in situ? Só basta con ver calquera recital en YouTube do 2009 á data para apreciar o mar de pantallas azuis que decora a audiencia.En efecto, non hai nada como gastar moito diñeiro nun bo asento adiante para gravar o espectáculo en baixa definición...

Música

De todos os malos hábitos que enunciamos neste listado, o de escoitar música sen auriculares dende o altofalante do móbil é sen dúbida o máis molesto de todos. Xa sexa no transporte público ou na sala de espera, moitos individuos esfórzanse en facerte coñecer os seus artistas de preferencia. Non grazas.

Depresión

A creatividade dos desenvolvedores non ten límites en canto se trata de crear aplicacións. Unha breve exploración para a páxina de Google Play pódenos mostrar a variedade de actividades sobre as que se poden desenvolver aplicacións: axudas, lectura e exercicio, por poñer exemplos.

Tamén existen casos de aplicacións centradas nas emocións humanas, como pode ser o caso das apps humorísticas ou as apps románticas, a variedade parece infinita. No amplo espectro que supón a emotividade humana un non pode evitar tropezar con software por demais dicir estraño e en aparencia inútil.

Sad Quotes

Ideal para poetas e escritores que necesiten de inspiración para poder exteriorizar un concepto ou idea. Doutra forma non lle vexo a utilidade a unha aplicación cuxa tarefa é mostrar frases triste de célebres autores en forma diaria.

A non ser claro que un teña auténticos desexos de sentirse mal, en cuxo caso podes descargar esta app en forma gratuíta dende Google Play.

Depression Inventory

Esta aplicación pode ser moi útil se un desexa levar un diario emocional para mostralo ao seu psicólogo. E vale resaltar este último punto: a aplicación non está deseñada para realizar auto diagnose senón para utilizala como ferramenta de apoio nunha terapia.

O programa funciona como un cuestionario cuxo obxectivo é determinar os cambios de humor semana a semana e rexistralos nun diario. Podes descargala dende o sitio de Google Play.

Nada como empezar o fin de semana medindo o teu estado de ánimo.

IAmAliveVIP

Aínda que tecnicamente se trata só dunha aplicación para informar aos teus contactos que aínda estás vivo, o contexto dende o cal se concibiu este programa está en concordancia coa idea base. Pensada para zonas de guerra, a aplicación permítelle ao usuario publicar un sinal de existencia mediante un tweet que se activa cun simple toque.

Un tap de distancia para tranquilizar familiares e amigos se un se encontra na desagradable situación de vivir nunha zona de bombardeos. Pero o creador aínda foi máis alá desenvolvendo unha actualización VIP que permite aos políticos enviar mensaxes preconfiguradas de condescendencia. Triste, non?

Giovanni Aldini, galvanismo

Cando Aldini comezou a realizar os seus experimentos estaba moi seguro de que o seu tío tiña razón acerca de que un fluído eléctrico percorre os músculos, activándoos. Isto contraponse ás ideas de Alessandro Volta, con quen tiña unha disputa, que dicía que as células pasan sinais eléctricos dunha á outra.

Despois de realizar algúns experimentos, o goberno deulle permiso a Aldini para utilizar o seu procedemento en condenados a morte, cuxos corpos eran usados para a ciencia. O primeiro foi George Foster, acusado de matar a súa familia.

Durante a aplicación de electricidade a Foster, as declaracións marcan que tanto a súa mandíbula coma as súas extremidades se moveron, e ademais, un dos ollos do criminal se abriron. Con este experimento como precursor, pronto outros médicos comezaron a facelo, mesmo logrando revivir un corazón.

Mary Shelley, escritora da famosa novela Frankenstein, estaba ao tanto dos experimentos de Aldini, debido a que a primeiro esposa do seu marido foi galvanizada logo de morrer afogada. No libro non se menciona directamente o galvanismo, pero os experimentos mostran un nexo directo cos de Aldini. Por moitos anos, seguiu capturando a imaxinación das persoas.

A galvanización tal cual realizábaa Aldini requiría unha pila de pezas de prata e cinc, mentres que as orellas do cadáver eran humectadas con auga salgada. Logo formábase un arco de metal que se colocaba nas orellas, conectado dun lado ao principio da pila de prata e cinc, e outro cara ao final

Na actualidade revivir un cadáver aínda non é posible, e os experimentos de Galvani só serviron para avanzar na composición das células nerviosas, tal cual Volta expresábao pola contraria. Ademais, o galvanismo axudou á ciencia con outros procedementos onde a electricidade se usa para axudar en momentos onde o corpo non responde. De todas as maneiras, o regreso da morte segue sendo un tema rechamante para a ciencia, e que continúa investigándose.

Dorothy Hodgkin

Dorothy Crowfoot Hodking é unha das científicas máis importantes da historia. Naceu en Exipto, o 12 de maio de 1910 e morreu o 29 de xullo de 1994. Na súa longa vida, demostrou unha gran paixón pola ciencia, especialmente pola química. Esa mesma paixón, legounos descubrimentos importantes para a bioquímica e a saúde, e a ela merecéronlle un premio Nobel. Propóñoche coñecer estes 5 datos interesantes sobre Dorothy Hodgkin.

Dorothy Hodgkin gañou o premio Nobel de Química en 1964, por descubrir a estrutural molecular de varias substancias, utilizando raios X. É un das catro mulleres que gañaron o Nobel de Química ata agora, xunto a Ada Yonath, Irene Joliot Curie e a grandiosa Marie Curie.

En Oxford, Dorothy sentiuse atraída pola cristalografía, polo que pronto decidiu dedicarse ao estudo da cristalografía con rayos-X. Grazas aos seus logros, esta técnica foi establecida como a forma ideal para estudar a estrutura das moléculas orgánicas.

En plena Segunda Guerra Mundial, Hodgkin arranxoullas para seguir as súas investigacións. Así, en 1945, Dorothy Hodgkin resolveu a estrutura da penicilina xunto ao seu equipo. Un logro importante para o desenvolvemento e a mellora de antibióticos.

Grazas ás súas investigacións no campo da bioquímica e a paixón por lacristalografía de raios X, logo de recibir o premio Nobel de 1964, continuou o seu labor xunto ao seu equipo de investigadores ata que puido resolver a estrutura da molécula de insulina, e así colaborar coa loita contra a diabete. A estrutura final da insulina foi develada ao mundo da ciencia en 1988, cando a nosa querida Dorothy tiña 78 anos.

"APPs" do futuro

O de que o Smartphone serve para todo, está quedando patente cada día: por se non fose suficiente coa case desaparición dos MP3, o desprazamento que sufriron os GPS dedicados, os reprodutores de vídeo portátiles... pero o que é moito mais difícil é que empece a substituír cousas de ámbitos profesionais, como pode ser a medicina. Fixéronse pequenos avances ao respecto, aínda que coa noticia que temos hoxe queda moito mais claro que a masificación destes fixo posibles cousas que ata hai uns anos eran completamente impensables.

O caso é que investigadores na Universidade de Houston foron capaces de crear unha aplicación para Smartphones (en realidade para iPhone, aínda que iso é outra historia) que detecta o melanoma ou cancro de pel mellor do que podería facelo o teu médico de cabeceira. A aplicación en si chámase DermoScan, e con sacar unha fotografía da nosa pel é capaz de determinar se pode ser cancerosa ou non para posteriores exames médicos. Nas primeiras probas da aplicación foi capaz de detectar cun 85% de efectividade o cancro de pel, o cal fai que sexa igual de efectivo que o diagnóstico dun dermatólogo e chegue a ser mellor que un médico de cabeceira na media.

Se queredes correr á App Store a facervos coa aplicación, mellor que non vos molestedes: necesitariades unha lente específica que custa 500 dólares e que aumenta o suficiente para facer posible a detección. E non, non é algo que probablemente empezaremos a ver nos iPhones dos dermatólogos, pero isto podería axudar a que os diagnósticos cheguen dunha forma moito mais efectiva a lugares remotos ou que non poden permitirse o acceso a estes especialistas.

ONU

Co avance constante que vemos no campo da robótica é inevitable facerse a gran pregunta: Cando empezaremos a usar robots autónomos para matar persoas? Por agora xa se están a usar drones teledirixidos en operacións militares, que en ocasións acaban con vítimas inocentes; arredor desta práctica xerouse un debate sobre se é ético matar a distancia coma se estivésemos a xogar a un videoxogo, así que é de esperar que o uso de robots autónomos que deciden pola súa conta os seus obxectivos baseándose en algoritmos reciba o mesmo tratamento da sociedade.

Agora a ONU está disposta a iniciar este debate no Convenio sobre Certas Armas Convencionais (CCW polas súas siglas en inglés) que se celebra esta semana. Aínda que aínda non existen robots que poidan identificar e disparar a obxectivos sen intervención dun ser humano, é de esperar que ao ritmo que leva a industria estes aparezan mais pronto que tarde, e o último que quere ninguén é que un país os despregue no campo de batalla antes de que exista unha lexislación ao respecto.

Pero sobre todo o principal punto en contra para usar estes robots é ético, afirman organizacións como Human Rights Watch (Observación dos dereitos humanos) e a Facultade de Dereito de Harvard, que nun novo informe analizan as consecuencias de usar os chamados "robots asasinos".

Os científicos tamén teñen algo que dicir ao respecto. Esta non é unha situación moi diferente á que viviron as persoas detrás dos descubrimentos que levaron á bomba atómica; descubriron unha gran fonte de enerxía, pero tamén ao mesmo tempo a arma mais mortífera que coñeceu a humanidade. Os enxeñeiros e científicos que hoxe traballan en Intelixencia Artificial e sistemas robóticos temen que o seu traballo teña un destino similar, e por iso o ano pasado expertos de 37 países asinaron a favor da prohibición total destes robots autónomos con fins militares ou policiais.

Micropsia e FOP

Algúns dirán que calquera que probe o LSD poderá experimentar o mesmo que Alicia, o feito é que a micropsia e tamén coñecida como a síndrome de Alicia no país das marabillas, é un intenso trastorno neurolóxico caracterizado por profundos desaxustes na percepción e os sentidos, especialmente a vista. O trastorno fai que o paciente observe os obxectos diferentes de como son realmente, vendo distintos obxectos da súa arredor varias veces dun maior ou menor tamaño, así como de diferentes cores e formas. Por iso, ademais de chamalo así pola popular historia de Lewis Carroll, tamén se lle adoita coñecer como a síndrome de alucinación Liliputiense, aludindo novamente á literatura (As viaxes de Gulliver de Jonathan Swift). O problema desta condición non está nos sentidos ou os órganos como os ollos, senón no cerebro e na capacidade para interpretar os estímulos sensoriais. Este si que é realmente aterrador. A FOP (fibrodisplasia osificante progresiva), cual condición mutante, consiste nunha estraña e progresiva enfermidade na cal o corpo enteiro forma unha sorte de segundo esqueleto. É unha enfermidade de tipo hereditaria e autosómica dominante que, comunmente coñecida como "a síndrome do home de rocha" (debido ao aspecto resultante), fai que os músculos, os tendóns e os ligamentos do corpo humano gradualmente se perdan e rematen convertendo oscificando, osea, en óso. A FOP aínda é un verdadeiro misterio para a comunidade científico-médica, pero algúns trazos, como dedos esaxeradamente grandes ao nacer e un estraño vulto ou especie de terrón crece nas costas nas dúas primeiras décadas de vida. Segundo os expertos, esta condición afecta a unhas 3.300 persoas no mundo enteiro.

Tripofobia

Tripofobia (ás veces chamada fobia de patrón repitente ) é o medo ou repulsión causado por figuras xeométricas moi xuntas, especialmente buratos pequenos e rectángulos moi pequeños. No está listada no Manual diagnóstico e estatístico dos trastornos mentais, non obstante miles de persoas afirman ter medo de obxectos con buratos pequenos aglomerados, como favos, formigueiros, fungos e as cabezas nas sementes de loto. La investigación é limitada e Arnold Wilkins e Geoff Cole, que din ser os primeiros en investigala cientificamente, creen que a repulsión non se basea nun medo cultural aprendido. El termo foi acuñado en 2005, como unha combinación do grego trypo (puntazo, perforación ou perforar buratos) e fobia. En 2010, unha enquisa informal feita por un grupo de servizos financeiros para un programa de mercadotecnia citou Tripofobia, o temor dos buratos ou grupos de buratos como o segundo maior temor detrás do medo dos obxectos de madeira (coñecida como xilofobia).

Algúns dos seus síntomas son formigueos, comechón ou comechón no corpo, ansiedade, mesmo nauseas. Esta fobia pode estar relacionada co medo aos parasitos ou ás infeccións.Non confundir coa Dermatopatofobia. Na rede adoita confundirse imaxes reais ou simuladas, destas dúas fobias, nas cales se mostran patróns de infeccións, erupcións e/ou lesións cutáneas ou na área dos ollos en persoas, que poden producir unha impresión forte, de medo, noxo ou repulsión.

CIPA

Moitas persoas considerarían a incapacidade de sentir dor como algo envexable. Non obstante, todo no noso organismo ten un fin específico, e curiosamente é a dor, o que posúe un dos máis importantes. A dor é, literalmente, a barreira que nos impide realizar actividades que manquen o noso corpo. Moitos crerán que é algo intuitivo, non obstante, a dor serve para alertarnos cando o dano causado ao noso corpo non é intuitivo ou visible -como agarrar unha bandexa quente, ou sentarnos sobre un obxecto filoso-.

Se hai alguén que sabe esta problemática son os pais de criaturas con insensibilidade conxénita á dor con anhidrosis -CIPA- unha extremadamente rara desorde xenética que altera o sistema nervioso inhibindo a sensibilidade á dor, frío e calor. Isto é causado xa que a devandita mutación xenética evita a formación de células nerviosas, impedindo deste xeito que os sinais de dor, frío ou calor, cheguen ao cerebro.

A enfermidade é extremadamente rara, só 63 casos foron documentados nos Estados Unidos e, desafortunadamente, adoita ser fatal nos primeiros anos de vida. Ao non recibir estas "alertas" un neno con CIPA pode, doadamente, romper o nocello mentres se encontra xogando e, sen precaución ningunha, continuar coas súas actividades coma se nada pasase, quebrando aínda máis o óso; ou morrer de hipotermia ao non sentir o frío e cubrirse. Un estudo realizado en todo o mundo indica que a maioría de pacientes con CIPA non superan os 3 anos de vida.

O hipo

Cando respiramos, inconscientemente moitos músculos traballan para que o aire entre na nosa boca ou nariz e chegue aos nosos pulmóns a unha gran velocidade. Un dos principais músculos que traballa nesta tarefa é o diafragma.

O diafragma encóntrase situado debaixo dos pulmóns e cando este se contrae ou se dilata é cando inhalamos ou exhalamos. Cando o diafragma se contrae, o tórax se expande e o aire entra en nós, polo outro lado cando o diafragma se relaxa o tórax contráese e o aire sae de nós pola boca ou o nariz.

Agora que sabemos quen é o culpable do impo, podemos pasar a entender cales son as causas de que este nervio frénico se vexa afectado para que teñan lugar as súas anormais contraccións.

Existen moitos causantes deste tipo de reaccións, algúns son de índole psicolóxico mentres que outros son máis ben físicos. Se comemos demasiado ou o facemos moi rápido, pode que a nosa respiración descontrólese e déanos impo.

Por outro lado tamén pode tratarse de algo máis grave como unha irritación no nervio frénico o cal nos pode dar un impo que dure dende varios minutos ata varios días.

O abuso do alcohol ou o consumo de bebidas carbónicas tamén pode provocar o impo. Non obstante, tamén hai razóns psicolóxicas que poden provocalo. Un exemplo moi clásico é a ansiedade, a cal descontrola o nervio frénico impedíndolle que traballe con normalidade.

Neuroloxía

A crenza nun deus, é tan antiga como a humanidade mesma. A necesidade de ter un fundamento espiritual, é común en todas as culturas. Non obstante, isto deixa de ser un fenómeno antropolóxico para os neuroteólogos.

Segundo a neuroteología, a estrutura do cerebro estaría predisposta para ter experiencias espirituais ou metafísicas, incluída a crenza nun deus. Os substratos do sistema límbico, situados no máis profundo do cerebro, son o centro das nosas emocións. O hipocampo e a amígdala cerebral, son estruturas que se asocian coas crenzas relixiosas.

Para demostralo, os investigadores escanear a actividade cerebral de varios suxeitos mentres tiñan os seus estados de meditación ou introspección espiritual. O incremento da actividade cerebral, deixa ver que a diferenza dos non crentes, nos suxeitos relixiosos, a actividade cerebral mostrou un cambio dramático.

A este respecto, os neurocientíficos afirman que esta inusual actividade cerebral ao pensar en Deus, pódese contrastar con outros cerebros de persoas depresivas, obsesivas ou alegres. Ilia Delio, membro da orde franciscana, con grao doutoral en farmacoloxía e teoloxía histórica, di que se sente tentada a pensar nun "módulo Deus" situado no profundo do sistema límbico cerebral».

Esta polémica tese pode dar unha explicación básica sobre as experiencias contadas por persoas cunha alta espiritualidade. Os "neurotransmisores de Deus" estarían presentes en persoas relixiosas e ausentes nos agnósticos e ateos.

A fe en determinada relixión, crearía unha nova rede de transmisores neuronais, alterando completamente o xeito no que o cerebro funciona. Isto explicaría por que os crentes pensarían e sentirían tan distinto dos que non comparten a súa fe relixiosa.

Non obstante, afirma David L. Smith, sacerdote católico e psicólogo clínico, que «a comunidade científica considera a neuroteología unha pseudociencia envolvida polo manto do dualismo cartesiano».

Marihuana

O debate da legalización da marihuana esperta opinións encontradas. Entre os detractores están os que advirten que permitir o seu consumo, podería facer que as persoas se tornen máis violentas, levándoos a cometer delitos moito máis doadamente. É sabido que o consumo desta droga altera as capacidades cognitivas e o estado de ánimo, aletargando e atenuando das respostas do sistema nervioso; non obstante, para a medicina, o seu uso tamén pode ser benéfico reducindo os efectos de moitas enfermidades penosas como o cancro, por exemplo. Pero por que hai persoas que insisten en que a marihuana aumenta o número de crimes? Hai algo de certo?

Particularmente, nos Estados Unidos, onde en 11 estados é legal o consumo medicinal desta substancia, púxose sobre o tapete o debate sobre os efectos sociais da marihuana. Segundo o criminólogo Robert Morris, a aprobación do consumo desta droga podería relacionarse co descenso nalgúns delitos, aínda que é necesario ter cautela ao afirmalo, xa aínda que non hai investigacións científicas de rigor que demostren a relación directa entre consumo e aumento do crime en xeral.

O asalto e homicidio serían os principais delitos que demostran unha redución considerable para ter en conta esta relación entre consumo-delito.

Morris puntualiza que, contrario ao que se puidese crer, o cultivo de plantas de marihuana e os dispensarios se asocian á victimización e por conseguinte ao incremento dramático na pauperización e criminalidade de acordo coas estatísticas tras a legalización.

Estes modelos sobre consumo dan conta dun patrón de variables sociolóxicas e económicas ligadas ás taxas de criminalidade, delincuencia, desemprego, educación universitaria e mesmo o consumo de cervexa. Isto sería un experimento sociolóxico fundamental para observar o comportamento social tras a legalización da marihuana e os seus efectos a longo prazo.

Este estudo sobre a incidencia do consumo de drogas e a súa relación cos delitos podería ser un indicador científico de como unha sociedade no futuro, podería outorgar os seus cidadáns dereitos limitados, facendo desta un modelo de responsabilidade e autorregulación das súas condutas.

A posibilidade de que se consuma unha droga determinada e legal sen consecuencias negativas para unha sociedade parece unha utopía dunha novela de ciencia ficción, pero para a psicoloxía e socioloxía é unha realidade que ten un porvir menos ilusorio do que parece.

O noso universo

Os científicos determinaron que o Universo ten 13.700 millóns de anos, cunha marxe de erro do 1 por cento. As primeiras estrelas naceron apenas uns 200 millóns de anos despois do Big Bang, moito antes do que se pensaba, polo que só sería posible captar a súa luz cun telescopio de luz infravermella, e non co actual observatorio espacial Hubble. O destino do Universo é seguir en expansión eternamente. E a xeometría do Universo é plana, ou sexa, normal, igual que a xeometría que se estuda en secundaria. Pero o resultado que causa maior sorpresa é a composición do Universo.

A materia para nós "normal" é moi escasa, xa que representa apenas o 4 por cento do Universo. A Materia fría escura representa o 23 por cento. O resto foi denominado "enerxía escura". Sobre a materia fría escura sábese moi pouco porque non interactuar coa luz, aínda que a súa presenza é evidente porque si exerce gravidade. Sobre a enerxía escura sábese mesmo menos.

A materia visible -os átomos ordinarios dos que están feitos tanto humanos como estrelas- supón o 4% do universo, mentres que a chamada materia escura frita -sobre a que este físico publicou un destacado estudo en "Nature"- conforma o 21%, é dicir: unha quinta parte do cosmos son unhas partículas elementais que non interactuar e que por iso son difíciles de detectar.

Este ano presentáronse novas probas de que o universo está dominado pola misteriosa materia escura cuxa expansión goberna unha aínda máis misteriosa enerxía escura. Estas novas evidencias alcanzaron o primeiro posto na tradicional lista dos 10 descubrimentos máis importantes que elabora todos os anos a revista Science.

O universo ten unha composición inesperada, ou "exótica", segundo a define polo menos o profesor Carlos Frenk, un dos cosmólogos máis recoñecidos do planeta, quen leva anos recreando e simulando as estruturas cósmicas e a formación de galaxias por medio de grandes supercomputadoras.

Antigravidade

Aínda non se coñece o comportamento das antipartículas nun campo gravitatorio: isto poderíase observar comprobando se un feixe horizontal de positróns ou de antiprotóns provenientes dun acelerador se curva cara a arriba ou cara a abaixo no campo gravitatorio da Terra, pero estas partículas producidas por colisións desprázanse a velocidades próximas á da luz no baleiro, polo que a curvatura a observar estaría na orde dun diámetro nuclear por quilómetro de lonxitude do feixe (0, 000 000 000 000 1 cm), e por agora non é posible medir curvas tan pequenas.

Se as antipartículas ou a antimateria se movesen en sentido inverso á materia común nun campo gravitatorio, botaríase por terra o Principio de equivalencia e con el á teoría xeral da relatividade, aínda que non outras teorías relativistas da gravitación.

Un experimento conceptual polo que se verificaría doadamente a inexistencia de antigravidade é que a gravidade está na masa e non na materia como tal (a antimateria é masa con cargas eléctricas opostas), a masa está un nivel por debaixo da materia bariónica ordinaria -e a materia é masa con cargas eléctricas endóxenas-; polo tanto e porque non existe antimasa ou antiaglutinación de enerxía (anticromodinámica gluónica) pode existir de xeito ningún unha forza gravitatoria repulsiva para coa materia fisicoquímica coñecida. A Lei de Conservación da enerxía-momento, o Principio de equivalencia e por ende a Teoría Xeral da Relatividade serían reafirmados tras isto, quedarían indemnes.

Supernova

Unha supernova é unha explosión estelar que pode manifestarse de forma moi notable, mesmo a simple vista, en lugares da esfera celeste onde antes non se detectara nada en particular. Por esta razón, a eventos desta natureza chamóullelos inicialmente estrelas novas ou simplemente novas. Co tempo fíxose a distinción entre fenómenos aparentemente similares pero de luminosidade intrínseca moi diferente; os menos luminosos continuaron chamándose novas, en tanto que aos máis luminosos se lles agregou o prefixo «super-».

Este termo foi utilizado dende a antigüidade para indicar a explosión dunha estrela branca e pequenas nas súas capas externas, as cales producen unha luminosidade que pode aumentar 100.000 veces o seu brillo orixinal. Esta luminosidade dura uns poucos días e, en ocasións, pode ser observada a simple vista dende a Terra. Ao ver un novo resplandor no ceo, os seres humanos crían que aparecera unha nova estrela. No mes de agosto de 1975, apareceu unha nova que puido ser observada a simple vista dende a Terra, durante algúns días. Esta nova xurdiu da explosión dunha xigante vermella.

As supernovas producen fulgores de luz intensos que poden durar dende varias semanas a varios meses. Caracterízanse por un rápido aumento da intensidade luminosa ata alcanzar unha magnitude absoluta maior que o resto da galaxia. Posteriormente o seu brillo decrece de forma máis ou menos suave ata desaparecer completamente.

Orixe de supernovas

Propuxéronse varios escenarios para a súa orixe. Poden ser estrelas masivas que xa non poden desenvolver reaccións termonucleares no seu núcleo, e que son incapaces de sosterse pola presión de dexeneración dos electróns, o que as leva a contraerse repentinamente (colapsar) e xerar, no proceso, unha forte emisión de enerxía. Outro proceso máis violento aínda, capaz de xerar fulgores mesmo moito máis intensos, pode suceder cando unha anana branca membro dun sistema binario pechado, recibe suficiente masa da súa compañeira como para superar o límite de Chandrasekhar e proceder á fusión instantánea de todo o seu núcleo: isto dispara unha explosión termonuclear que expulsa case todo, se non todo, o material que a formaba.

A explosión de supernova provoca a expulsión das capas externas da estrela por medio de poderosas ondas de choque, enriquecendo o espazo que a rodea con elementos pesados. Os restos eventualmente compoñen nubes de po e gas. Cando a fronte de onda da explosión alcanza outras nubes de gas e po próximas, as comprime e pode desencadear a formación de novas nebulosas solares que orixinan, despois de certo tempo, novos sistemas estelares (quizais con planetas, ao estar as nebulosas enriquecidas cos elementos procedentes da explosión).

Estes residuos estelares en expansión denomínanse remanentes e poden ter ou non un obxecto compacto no seu interior. O devandito remanente rematará por diluírse no medio interestelar ao cabo de millóns de anos. Un exemplo é RCW 86.

As supernovas poden liberar varias veces 10 elevado a 44 xulios de enerxía. Isto resultou na adopción do foe (10 elevado a 44 xulios) como unidade estándar de enerxía no estudo de supernovas.

A antimateria

En física de partículas, a antimateria é a extensión do concepto de antipartícula á materia. Así, a antimateria é unha forma de materia menos frecuente que está constituída por antipartículas en contraposición á materia común que está composta de partículas.1 2 3 Por exemplo, un antielectrón (un electrón con carga positiva, tamén chamado positrón) e un antiprotón (un protón con carga negativa) poderían formar un átomo de antimateria, do mesmo xeito que un electrón e un protón forman un átomo de hidróxeno. O contacto entre materia e antimateria ocasiona a súa aniquilación mutua, isto non significa a súa destrución, senón unha transformación que dá lugar a fotóns de alta enerxía (raios gamma) e outros pares partícula-antipartícula.

En física úsase unha barra horizontal ou macrón para diferenciar ás partículas dás antipartículas: por exemplo protón páx. e antiprotón páx. Para vos átomos de antimateria emprégase a mesma notación: por exemplo, se ou hidróxeno escríbese H, ou antihidróxeno será H.

A antimateria é a substancia máis cara do mundo, cun custo estimado duns 60.000 millóns de USD ou miligramo. A produción de antimateria, ademais de consumir enormes cantidades de enerxía, é moi pouco eficiente, ao igual que a capacidade de almacenamento, que rolda só ou 1% dás partículas creadas. Ademais, debido a que a antimateria se aniquila ao contacto coa materia, ás condicións de almacenamento -confinamento mediante campos electromagnéticos-, teñen igualmente un custo elevado.

Outra estimación do seu custo deuna ou CERN, cando dixo que custara algúns centos de millóns de franco suizo a produción dunha mil millonésima de gramo

Contra o tumor

Un equipo de científicos españois, do que forma parte o Departamento de Farmacoloxía da Facultade de Farmacia da Universidade Complutense de Madrid, demostrou o potencial antitumoral da hispanolona, unha molécula que se obtén de plantas silvestres moi comúns na Península Ibérica e presentes na flora da Comunidade de Madrid. O traballo publícao este mes de marzo a revista Oncogene.

Coordinada por Sonsoles Hortelano, do Instituto de Saúde Carlos III, a investigación realizouse en colaboración con Beatriz de las Heras e Irene Cuadrado, do Departamento de Farmacoloxía da Facultade de Farmacia da Universidade Complutense, e o doutor Lisardo Boscá, do Instituto de Investigacións Biomédicas Alberto Sols (CSIC-UAM).

Nesta investigación avaliouse a actividade antitumoral de derivados do diterpeno hispanolona, illados de especies vexetais da familia Labiadas (Ballota hispanica -comunmente coñecida como manrubio vermello-, Galeopsis angustifolia Hoff.), que están amplamente estendidas pola Península Ibérica. Obtívose unha serie de derivados cuxos efectos antitumorais se avaliaron en modelos in vitro e in vivo.

Os resultados describen que os derivados de hispanolona inducen morte celular por apoptose en diferentes liñas celulares de tumores, a través da vía de receptores de morte, diana específica das células tumorais, xa que non está presente nas células sas.

Cuásar

Os Cuásares son obxectos afastados que emiten grandes cantidades de enerxía, con radiacións similares ás das estrelas. Os cuásares son centenares de miles de millóns de veces máis brillantes que as estrelas. Posiblemente, son buratos negros que emiten intensa radiación cando capturan estrelas ou gas interestelar.

A luz que percibimos ocupa un rango moi estreito no espectro electromagnético e non todos os corpos cósmicos emiten a maior parte da súa radiación en forma de luz visible. Co estudo das ondas de raio, os radioastrónomos empezaron a localizar fontes moi potentes de raio que non sempre correspondían a obxecto visibles.

Identificáronse na década de 1950. Máis tarde víuse que mostraba un desprazamento ao vermello máis grande que calquera outro obxecto coñecido. A causa era o efecto Dopler, que move o espectro cara ao vermello cando os obxectos se afastan.

O primeiro Cuásar estudado, 3 CULOMBIOS 273 está a 1.500 millóns de anos luz da Terra. A partir de 1980 identificáronse miles de cuásares. Algúns afástanse de nós a velocidades do 90% dá da luz.

Descubríronse cuásares a 12.000 millóns de anos luz da Terra. Esta é, aproximadamente, a idade do Universo. A pesar das enormes distancias, a enerxía que chega nalgúns casos é moi grande. Como exemplo, o s50014+81 é unhas 60.000 veces máis brillante que toda a Vía Láctea.

Buratos de verme

Viaxar através dun burato de verme para curvar o espazo tempo e aparecer noutra galaxia a millóns de anos de distancia da nosa, podería supoñer unha viaxe épica se se cumpre a hipótese lanzada polo astrofísico Andrew Hamilton.

Segundo Hamilton, Buratos Negros e Brancos son as dúas caras dun burato de verme, un punto de entrada, o burato negro, un punto de saída o burato branco. O primeiro paso sería chegar ao horizonte de eventos do burato negro, tal e como xa expuxo na súa publicación de abril de 2009, en NewScientist.

Na aproximación, abriríanse unha serie de camiños que equivalerían a diferentes puntos de ataque ou realidades supersimétricas que conducen a diferentes puntos do Universo. Unha vez que nos internamos no burato negro, a aceleración é retrógrada, de forma que para o observador daría a sensación de que unhas partes permanecen paradas, mentres que no destino a aparición se produce antes que na orixe a entrada nel.

No momento da saída polo horizonte branco, apreciariamos unha retroacción ao pasado do Universo, chegando a outro lugar de destino nunha Galaxia afastada, moito máis antiga que a nosa. Se a hipótese de Hamilton fose correcta, os buratos centrais de moitas Galaxias poderían estar interconectados entre si, o que posibilitaría os puntos de entrada e de saída.

Materia subatómica

"O Paradoxo de Fermi" é a contradición de que a pesar de que existen teorías que aseguran que hai máis vida intelixente no universo, o ser humano nunca tivo contacto con intelixencia extraterrestre.

Para algúns investigadores, esta falla débese a un reflexo da forma na que buscamos, proxectando os nosos propios paradigmas existenciais. Para Hugo de Garis, investigador de intelixencia artificial, antigas civilizacións extraterrestres poderían ter aproveitado os poderes computacionais da materia subatómica diseminándose nos elementos para formar unha complexa rede de tecnoloxía vivente, a menor escala e moito máis eficiente que a colonización de planetas con aparatosas naves espaciais.

De Garis fala sobre o seu X-Tech (tecnoloxía extraterrestre atómica), que prové unha posible solución ao Paradoxo de Fermi.Tal vez non están a vivir fóra noutros planetas, senón que existen ao interior dos átomos e as partículas. Talvez deberiamos de estar a buscar dentro das partículas elementais xa que estas criaturas activadas a estas escalas diminutas operarían moito máis rápido, con maior densidade e con niveis de desempeño superiores. Talvez necesitamos cambiar de paradigma, do espazo exterior ao espazo interior, de SETI a SIPI ( the Search for Infra Particle Intelligence).

As hiperinteligencias que teñen miles de millóns de anos máis ca nós no noso universo (que é unhas tres veces máis vello que o noso sol), probablemente se reduciron para alcanzar maiores niveis de performance. Civilizacións enteiras poderían estar a vivir dentro de volumes do tamaño dun nucleón ou máis pequenos.

Sen embrago, algo que non menciona De Garis é a posibilidade de que estas intelixencias extraterrestres tamén se diseminasen a través de microorganismos como virus e bacterias. Isto, especialmente considerando que é sumamente posible que a vida iniciase no noso planeta a través de microorganismos provenientes das estrelas.

Por que non pensar que unha civilización extraterrestre se inseminase a si mesma en nós? Que mellor forma de controlar que dende dentro? Resulta desaforado, pero non completamente implausible, pensar que existe unha rede de intelixencia bacterial ou viral que computa información de xeito distribuído, un paso máis alá da "mente global" prehumana das bacterias que esboza Howard Bloom.

O KM3NeT

A decisión sobre a futura situación do telescopio de neutrinos máis grande do mundo toma estes días nunha reunión en Vilanova i a Geltrú (Barcelona). Será nunha reunión con máis dun centenar de científicos de todo o mundo auspiciada pola Universidade Politécnica de Cataluña (UPC).

Este telescopio, denominado proxecto KM3NeT e en cuxa construción participará a UPC, servirá para estudar o Universo dende o fondo mariño, ver o impacto da contaminación acústica no mar, así como fenómenos astronómicos e de física de partículas.

Os científicos, que permanecen en Vilanova ata o próximo venres, teñen previsto analizar cual será a mellor situación para este gran telescopio, que será a segunda infraestrutura máis grande realizada ata agora despois da gran muralla chinesa, e superará en altura o Burj Khalifa de Dubai -o edificio máis alto do mundo-, pero mergullado centenares de metros no fondo do mar.

Captación de neutrinos

Segundo explicou a UPC, este tipo de telescopios permiten capturar neutrinos, unhas partículas subatómicas que non teñen practicamente masa, electricamente neutrais.

Os neutrinos emítense durante unha desintegración radiactiva e poden achegar valiosa información dos fenómenos astrofísicos onde se producen, como as explosións de estrelas ou supernovas, os buratos negros, os centros activos de galaxias e outros fenómenos extremos do Universo.

O obxectivo destes instrumentos é localizar neutrinos e descifrar as súas características e para iso hai que detectar a chamada radiación de Cerenkov, que é o rastro que deixan as partículas cargadas de neutrinos cando entran na atmosfera terrestre.

Este feito pódese ver mellor dende o fondo do mar, onde non hai contaminación lumínica e para detectalo se dispoñen tubos fotomultiplicadores que captan as pequenos sinais de luz e transfórmana nun sinal eléctrico.

Estes tubos e os seus fotodetectores son os verdadeiros "ollos" do KM3NeT, que miran cara ao fondo do mar para estudar os fenómenos astronómicos.

Óptica futura

O futuro KM3NeT (siglas procedentes de Km3 Neutrino Telescope) será dun tamaño cincuenta veces superior ao do seu predecesor, o ANTARES (Astronomy with a Neutrino Telescope and Abyss Environmental Research).

Durante os últimos 15 anos, o antecesor do KM3NeT recolleu datos astronómicos dende 2.500 metros de profundidade do Mediterráneo, preto da costa da Provenza (Francia). Precisamente, no encontro científico que se iniciou en Barcelona tamén avaliaranse os resultados obtidos por este telescopio.

                           

                                    

 Seguindo o modelo do ANTARES, o KM3NeT estará formado por unha reixa tridimensional de fotodetectores de alta sensibilidade fixados en cables, que, dende o fondo do mar, se elevarán centos de metros en dirección á superficie, formando un gran cilindro.

A UPC proporcionará a tecnoloxía para revelar o comportamento diario dos organismos mariños das augas máis profundas e a influencia do ruído e contribuirá a detectar a pequena carga acústica que produce o neutrino ao impactar na auga do mar.

De España, ademais do LAB da UPC, tamén participa o Instituto de Física Corpuscular (IFIC), un centro mixto do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC e da Universidade de Valencia), que coordina a participación científica española. Tamén participa un grupo de investigación da Universidade Politécnica de Valencia.

Enerxía solar

Posiblemente encontrémonos ante a solución definitiva ao xeito de aproveitar a enerxía solar para transformala en electricidade. Esta curiosa estrutura parece estar recén sacada dunha película de ambiente futurista pero trátase dun xerador de enerxía solar autónomo. André Broessel foi o autor deste curioso deseño.

Tras ser analizado e tido sido estudado, esta disposición de paneis fotovoltaicos en esfera son un 35% máis eficientes que os tradicionais, e moito máis cando se lle adapta un modelo de seguimento do Sol para non desaproveitar nin un só raio de luz. O principal motivo polo que Broessel decidiu crear esta grande orbe de cristal non foi outro que xustificar que é a Terra quen se move arredor do Sol e non ao revés, como parecen funcionar os paneis solares tradicionais, que ao ser fixos non son tan eficientes.

Esta esfera actúa como unha especie de lente capaz de enfocar toda a luz captada pola superficie desta a un mesmo punto, aumentando a súa sostibilidade e eficiencia. Á súa vez, leva incorporado un sistema de rastrexo intelixente co que detectar onde se encontra a maior cantidade de luz en condicións meteorolóxicas adversas.

Outra baza a favor deste invento é que é máis respectuoso co medio, en canto aos materiais dos que está construído. Por outro lado, este non é máis que un proxecto base do que se pode chegar a mellorar neste tipo de proxectos de aproveitamento de enerxías renovables.

Como non podía ser doutro xeito, trátase dun novo proxecto de crowdfunding polo que o seu deseñador necesita recadar 120.000 dólares para sacar esta orbe de cristal ao mercado.

Minería espacial

A axencia espacial, de feito, xa está a operar con privados para levar provisións á Estación Espacial Internacional nunha alianza que funcionou ben e que se está a facer cada vez máis necesaria para a axencia, cuxo presuposto se viu reducido.

Os robots de exploración expacial iranse incrementando no presente século

Espérase que unha ou dúas compañías obteñan contratos para construír robots de exploración, o que sería o primeiro paso para facer minaría no satélite natural da Terra. O contrato non implicará un financiamento de parte do goberno de EUA, aínda que o proxecto recibirá apoio da NASA.

Non obstante, segundo un tratado da ONU de 1967, os países non poden reclamar terreos na Lúa, polo que a posibilidade de explotar os seus recursos por parte de empresas privadas espertou unha vez máis o debate sobre os dereitos de propiedade en terreo extraterrestre. De prosperar a intención da NASA, podería levar a modificar o tratado, ou crear solucións alternativas que permitan explotar os recursos da Lúa.

Nova tecnoloxía

IBM anunciou que deu un novo paso en incorporar grafeno á electrónica moderna. Desenvolveu un chip que, aínda que está fabricado principalmente por silicio, utiliza o material a base de carbono para construír os transistores.

Segundo a compañía, o grande avance desta nova tecnoloxía é que permite integrar ambos os dous materiais -silicio e carbono- nun único chip, e sen cambiar demasiado os procesos industriais convencionais. Neste caso desenvolveron un circuíto que converte un sinal de radiofrecuencia analóxica en dixital.

A tecnoloxía desenvolvida por IBM pode permitir substituír algúns compoñentes dos circuítos por grafeno, e mellorar as súas capacidades no proceso, xa que é mellor condutor que o silicio. Ademais, permite implantalo sen degradar ou alterar o resto do circuíto.

Aínda que aínda non está listo para o seu uso comercial, a técnica de IBM podería permitir o desenvolvemento de chips de telecomunicacións de alta capacidade. Teléfonos móbiles, conexións de rede ou mesmo radares.

Para conseguir isto os enxeñeiros de IBM -que traballan dentro dun proxecto para a Axencia de Proxectos Avanzados de Defensa de EUA (DARPA)- colocan unha película de grafeno como a capa superior do circuíto completo mediante unha especie de forno que permite realizar a deposición.

IBM xa creara unha tecnoloxía parecida, e presentouna en 2011. Segundo os propios investigadores neste tempo conseguiron mellorar a velocidade do seu chip 10.000 veces.

A fusión nuclear

O logro da fusión nuclear por confinamento é unha boa noticia. Serao máis cando se materialice en reactores comerciais de fusión. Na técnica de confinamento empréganse láseres de elevada potencia que inciden sobre unha pequena mostra de material logrando as condicións de elevada presión e temperatura, propias dos partes máis internas dos estrelas, e forzar así as unións entre átomos. Non obstante, a que non dá despegado é a fusión por confinamento magnético, na que se empregan potentes campos magnéticos para reproducir no seu interior as condicións para a fusión con liberación neta de enerxía. Os reactores nucleares que perviven son os de fisión. Sería bo para a produción de enerxía limpa que os reactores nucleares de fusión ocupasen o seu lugar a medida que se vaian apagando.

Magnetismo solar

A semana pasada unha violenta erupción de masa coronal do Sol enviou ondas electromagnéticas á Terra. O ministerio de Saúde de Rusia recomendou cambios nos tratamentos de saúde durante as tormentas xeomagnéticas e tormentas de radiación solar.

Vladimir Tyurin, terapeuta con especialidade de medicina familiar fixo algunhas recomendacións para as persoas maiores e aquelas que están a ser tratadas por enfermidades cardíacas.

"Durante as tormentas magnéticas en primeiro lugar deben protexer as persoas que sofren de hipertensión e enfermidade coronaria, é dicir, a protección os pacientes con enfermidade cardíaca", dixo o venres pasado á axencia Interfax.

A semana pasado unha violenta erupción de masa coronal do Sol enviou ondas electromagnéticas á Terra (raios X, ondas de raio, ondas ultravioleta, protóns). Temeuse ademais que desencadease unha forte tormenta xeomagnética na Terra, afectando principalmente a poboacións en latitudes máis altas.

Algo usual no ciclo de actividade solar. Cada 11 anos, a nosa estrela pasa por períodos máis activos. O actual período de Máximo Solar, foi considerado por científicos como o máis débil, segundo a Nasa, nas súas noticias de 2013.

Segundo Tyurin, nos días afectados por ondas xeomagnéticas, as persoas cos riscos cardiopáticos necesitan controlar o seu nivel da presión arterial, xa que pode diminuír, así como aumentar.

"É necesario realizar axustes na medicación que os pacientes están a tomar: a baixa presión é mellor saltar, e á levada, pola contra, aumentar a dose. Menos actividade física e máis descanso", sinalou Tyurin. Todo isto de acordo ao establecido polo médico que está a tratar ao paciente.

O representante do ministerio de Saúde, advertiu que o aumento da actividade física durante as tormentas magnéticas poden causar un aumento da frecuencia de ataques de anxina en persoas susceptibles enfermidades cardíacas.

"Se unha persoa sofre da enfermidade coronaria e ten antecedentes de ataques ao corazón, e conduce un coche, durante as tormentas magnéticas é mellor que deixe de conducir, xa que é unha carga adicional para o sistema cardiovascular: axitación, ansiedade," dixo.

Futuro cercano

Un debilitamento do 15 por cento en tan só 200 anos

"O impacto podería estar xa a ser desvastador para a humanidade, cambiando radicalmente o clima do planeta e o aumento das taxas de cancro", sentenciou o profesor Richard Holme, condutor do equipo que realizou o estudo na Universidade de Liverpool, e que publica o Daily Mail.

O traballo podería verse avalado en breve polos resultados primarios da misión "Swam", un trío de naves espaciais lanzadas á órbita terrestre para que estuden as formas en que está a cambiar o magnetismo da Terra.

Se ben haberá que esperar eses resultados, os científicos realizan proxeccións matemáticas en función dos parámetros que xa coñecen con resultados nada prometedores: se o campo magnético segue diminuíndo -afirman- a Terra podería rematar como o planeta Marte, que no seu momento tivo mares e terras diferenciadas pero concluíu sendo totalmente árido e dunha sequidade tal que a vida se fixo insostible. Se é que a houbo algunha vez.

Magnetismo

Estudos da Universidade de Liverpool (Inglaterra), afirman que os cambios no campo magnético terrestre están a ter consecuencias fulminantes sobre a poboación e o clima no mundo.

A magnetósfera regula o comportamento das partículas cargadas no espazo preto da Terra e proteje noso planeta do vento solar.

A magnetósfera é un campo de miles de quilómetros sobre as nosas cabezas, que en primeiro lugar nos protexe das radiacións e tormentas solares, pero ademais ten forte incidencia no clima en xeral.

En tal sentido, a importancia da magnetósfera, é cada vez máis destacada: actualmente algúns sectores da ciencia cren que o quentamento global está máis relacionado co campo magnético que coas emisións de CO2.

O debilitamento da capa xeomagnética aumenta a exposición dos seres terrestres á radiación cósmica, o cal sería unha das causas do aumento das enfermidades oncológicas no planeta. A radiación podería estar a ser ata cinco veces máis por esta causa que polos buratos na capa de ozono provocados polo home, afirman algúns científicos.

Campo magnéttico

A comprensión da rexión do espazo interestelar a través do cal o sistema solar viaxa non é tarefa doada. O espazo interestelar empeza máis alá da heliosfera: a burbulla de partículas cargadas que rodea o sol, e que chega moito máis alá dos planetas exteriores. Voyager 1 cruzou este espazo, pero é difícil obter unha imaxe global e completa das medicións nunha soa dirección.

Os datos de naves espaciais próximas na Terra nos últimos cinco anos e as observacións de raios cósmicos pintaron unha imaxe mellor do sistema magnético que nos rodea, mentres que ao mesmo tempo formulan novos interrogantes. Os científicos están a desafiar a nosa comprensión actual nun novo estudo que combina as observacións das partículas de raios cósmicos enerxéticos que flúen masivamente pola Vía Láctea xunto coas observacións de da misión Explorador da Fronteira Interestelar da NASA (IBEX).

Os conxuntos de datos mostran un campo magnético que é case perpendicular ao movemento do noso sistema solar a través da galaxia. Ademais de botar luz sobre a nosa veciñanza cósmica, os resultados ofrecen unha explicación para un misterio de décadas de antigüidade sobre por que medimos máis raios entrantes de alta enerxía cósmica nun lado do sol que no outro. A investigación aparece en Science Express.

De acordo co estudo, o resultado é un modelo dos campos magnéticos interestelares - que doutro modo serían rectos - deformándose arredor do exterior da nosa heliosfera. A frecha vermella (que se mostra na imaxe adxunta-- indica a dirección na que o sistema solar se move a través da galaxia.

Electróns

Un equipo liderado por investigadores do Instituto Max Planck para a Física de Microestruturas, en Alemaña, desenvolveu un novo xeito de medir a emisión de pares de electróns directamente mediante a combinación de dous instrumentos de laboratorio comúns chamados espectrómetros de tempo de voo, como describen os expertos na revista 'Applied Physics Letters'.

Ao disparar un raio de luz ou partículas en certos materiais especiais pódense liberar pares de electróns, un fenómeno coñecido como "emisión de pares de electróns", que pode revelar as propiedades fundamentais dos sólidos e información necesaria para deseñar novos materiais para aplicacións futuras.

Medir as emisións de pares de electróns sempre foi difícil porque tradicionalmente se facía utilizando fontes de luz sincrotrón altamente custosas, dispoñibles nuns poucos laboratorios de todo o mundo. Ninguén encontrou un xeito de medir rutineiramente interaccións de pares de electróns sobre unha mesa de laboratorio estándar.

"Einstein recibiu o Premio Nobel pola súa explicación do efecto fotoeléctrico, que foi publicado en 1905. Einstein considerou a posibilidade de que a enerxía do fotón poida ser transferida a máis dun electrón", destaca Michael Huth, investigador postdoutoral no Instituto Max Planck de Física de Microestructuras. "A existencia deste proceso proporciona acceso directo á forza de correlación de electróns", agrega.  

Un par de electróns está "alborotados" por un só fotón dende un punto de vista experimental, o que require da combinación dunha fonte de luz axeitada e espectrómetros de electróns. Desarrolarunha configuración así implica un "esforzo significativo", segundoHuth, quen explica que o equipo alcumou a súa configuración da cámara de fotoemisión "Hydra" porque os seus dous espectrómetros de tempo de voo dotan a cámara dunha aparencia de múltiples cabezas.

O equipo investigou o óxido de níquel (NiO), que, en teoría, debe ter fortes efectos de correlación electrónica. Mentres medían a distribución de enerxía, os científicos sorprendéronse ao descubrir que, en contraste co metal, a suma da enerxía do par de electróns non mostra trazos prominentes.

"Observamos que os metais e o óxido de níquel se comportan de xeito moi diferente -destaca Huth--. Isto implica que a nosa técnica permite cuantificar a intensidade de correlación electrónica". A cuantificación da forza de correlación de electróns dun material de estado sólido é importante porque permite aos investigadores caracterizar as súas propiedades útiles, incluíndo a supercondutividade e a transición metal-illante, por exemplo.

Traballos no acelerador de partículas

Durante dous meses uns 170.000 millóns de electróns interactuar cos quarks a través tanto da forza débil como a electromagnética e os datos rexistráronse de forma independente en dous espectrómetros de alta resolución.

O equipo encontrou unha asimetría ou diferenza no número de electróns que interactuar co obxectivo, segundo llos fixera xirar nunha dirección ou outra. A forza débil entre o electrón e os quarks está detrás do fenómeno.

A forza débil experimentada por quarks ten dous compoñentes. Un é análogo á carga eléctrica e mediuse ben en experimentos anteriores, pero o outro está relacionado co spin ou xiro do quark e illouse por primeira vez no experimento do Jefferson Lab.

En concreto, os resultados conducen a unha combinación de acoplamento débil electrón- quark formulada como 2 C 2 unidade de masa atómica - C2d (onde ou son os quarks up ou arriba e d os down ou abaixo), que é cinco veces máis precisa que a determinada con anterioridade.

Este acoplamento particular describe canto da ruptura na simetría especular nas interaccións electrón-quark se orixina polas preferencias de xiro dos quarks durante a interacción débil. O último experimento que rexistrou isto desenvolveuse no actual SLAC National Accelerator Laboratory (EUA) hai máis de 70 anos.

O novo resultado é o primeiro que mostra que esta combinación non é cero, segundo o predito polo modelo estándar, pero tamén establece novos límites para ir máis alá. Estes datos complementan, e en certos aspectos superan, os que ofrecen os colisionadores de partículas, como o LHC do CERN.

Quarks

Un equipo internacional de científicos no Jefferson Lab de EUA rexistrou cunha precisión sen precedentes como rompe a simetría especular cando se bombardean quarks con electróns destros e zurdos. O modelo estándar da física xa predicía esta pequena violación da paridade -así chámase- mentres actúa a forza débil entre as partículas.

Membros dunha colaboración científica do Jefferson Lab de EUA mediron unha propiedade intrínseca dos quarks cunha precisión cinco veces superior á conseguida ata agora, hai case 40 anos.

Trátase dun raro caso de ruptura da simetría do espello, o que os científicos denominan violación CP ou violación da paridade, cando se realiza un experimento de dispersión electrón-quark. Os detalles técnicos publícanse na revista Nature.

O resultado axústase ao que predí o modelo estándar da física, unha teoría que describe as partículas subatómicas e as súas interaccións, salvo a gravidade; e confirma unha propiedade concreta: a simetría especular de quarks.

En principio as características dun obxecto mantéñense aínda que se voltee coma se fose a súa imaxe no espello. No caso dos quarks, tres das catro forzas que interveñen nas súas interaccións -a gravidade, o electromagnetismo e a nuclear forte- presentan esta simetría especular; pero a cuarta, a forza débil, non.

Isto significa que as características intrínsecas que determinan como interactuar os quarks a través da forza débil -os acoplamentos débiles- son diferentes da carga eléctrica da forza electromagnética, a carga de 'cor' da forza forte ou a masa da gravidade.

Os investigadores rexistraron a ruptura da simetría especular de quarks a través dun proceso de dispersión inelástica profunda, unha forma de analizar o interior dos protóns e neutróns mediante electróns. Para iso enviouse un feixe de 6,067 GeV de electróns cara a núcleos de deuterio (isótopo do hidróxeno cun neutrón e un protón).

"Nunha dispersión inelástica profunda, o impulso realizado polo electrón vai dentro do nucleón (protón ou neutrón) e rómpeo", explica Xiaochao Zheng, profesor na Universidade de Virxinia e voceiro da colaboración científica.

Para producir o efecto de visualización dos quarks a través dun espello, a metade dos electróns enviados programáronse para xirar no seu traxecto cara á dereita (destros) e a outra metade cara á esquerda (zurdos).

Curiosity

O vehículo Curiosity, que se encontra en Marte dende hai un ano e medio, realizou esta semana o traxecto máis longo en marcha atrás.

Esta operación aconteceu o martes pasado, cando o rover percorreu 100,3 metros nesta dirección, que ademais foi o máximo avance dunha xornada completa dende hai máis de tres meses.

Esta técnica de condución permite diminuír o dano ás rodas, algo que preocupa aos expertos en terra, pois a fins do ano pasado foron detectados máis buratos nas lamias do presupostado.

"Queriamos practicar a condución en marcha atrás porque sen dúbida haberá partes da nosa ruta que serán máis difíciles", dixo Jim Erickson, do Laboratorio de Propulsión a Chorro da Nasa en Pasadena, California.

Para definir ben o camiño a seguir, e evitar o terreo difícil, o equipo do rover está a utilizar imaxes tomadas dende a órbita do planeta vermello. E se aínda así se encontran cunha ruta complicada, poden ocupar esta técnica para corrixir o rumbo.

Ata o momento, e segundo informa a axencia espacial estadounidense, o Curiosity percorreu 5,21 quilómetros dende a súa aterraxe en agosto de 2012. O próximo destino é o monte Sharp, unha montaña de 5.500 metros onde se poderían achar evidencias de como cambiou e evolucionou o clima en Marte. Espérase que chegue a este lugar a mediados deste ano.

As viaxes no tempo

As viaxes no tempo seguen sendo un anhelo para moitos, e non faltan os científicos que van tras esta sorte de sono. Entre idas e voltas, a ciencia asegura ou nega alternativamente que as viaxes no tempo sexan unha posibilidade concreta. Pero, máis alá disto, o feito de viaxar no tempo implicaría varios riscos que descoñecemos, e un deles é o que se coñece como "paradoxo do avó", que é na que caen todos os personaxes que nomeamos máis arriba.

O paradoxo do avó refírese, concretamente, a que se se viaxase no tempo cara a "atrás", poderían alterarse os feitos de tal maneira que o presente sería absolutamente distinto. E o primeiro rexistro que se ten deste paradoxo é o que deixou plasmado o escritor de ciencia ficción Rene Barjavel no seu libro El viaxeiro imprudente, de 1943. Deste texto derívase o nome co que máis se coñece ao paradoxo, posto que o personaxe viaxa no tempo e asasina o seu avó antes de que puidese ter fillos, un erro importante para o viaxeiro, xa que dese xeito tamén se eliminou a si mesmo.

Enténdese que o paradoxo do avó tamén leva consigo unha contradición filosófica, que é a que se formula no suposto de que se estaría a cometer un suicidio sen atentar directamente contra un mesmo.

As viaxes é o tempo son aínda meras especulacións na mente dos escritores de ciencia ficción e dalgúns científicos, pero, polas dúbidas, se algunha

Misións marcianas

Este traballo vai ser de grande importancia para as futuras misións ao planeta vermello, segundo destacou a coautora do estudo,Jennifer Eigenbrode. "A radiación é probablemente o parámetro clave para determinar as alteracións que están a experimentar as rochas e a materia orgánica da superficie", explicou.

Eigenbrode apuntou que isto se debe a que as partículas máis poderosas no aire tamén penetran no chan marciano. Ao chocar na superficie, as artículas solares enerxéticas e dos raios cósmicos galácticos producen raios gamma e neutróns que doadamente poden romper os enlaces moleculares no chan.

"Estes eventos puideron borrar todas as probas da vida preto da superficie", alertou a investigadora, quen indicou que para achar moléculas orgánicas intactas haberá que cavar máis profundo, por debaixo dun metro, no chan marciano.

Neste sentido, destacou que o estudo facilitou os labores de busca, porque agora poden saber como e onde buscar as evidencias, antigas ou actuais, de vida.

Do mesmo modo, utilizaranse estes datos para mellorar o deseño dos traxes e dos hábitats dos futuros astronautas, así como para planificar mellor as súas actividades extravehiculares. "Co que aprendemos, podemos empezar a establecer sistemas de predición do clima", concluíu. vez lles toca en sorte trasladarse uns anos atrás, por favor, non cometan ningún erro.

Radiación marciana

Un estudo elaborado polo equipo da misión Curiosity da NASAdestacou que só a viaxe de ida a Marte expoñería un astronauta a uns niveis de radiación 15 veces superiores ao límite anual que se lle impón a un traballador de central nuclear.

Os datos achégaos o propio robot que tardou en chegar a Marte 180 días e nese tempo estivo exposto a uns 300 mSv, o equivalente a 24 tomografías, e iso "só para chegar ao planeta", destacaron os autores.

Este traballo, que foi publicado en 'Science', levouse a cabo cos datos que recolleu o rover dende que comezou a súa misión no planeta vermello. Neste sentido, os expertos recoñecen que, aínda que a radiación sempre foi un tema de estudo dende a axencia espacial estadounidense, case todo o que sabe "se aprendeu nos últimos 200 días", grazas ao robot.

Durante moito tempo sóubose que o espazo é un lugar perigoso para permanecer durante moito tempo debido á radiación pero cría que, unha vez que os exploradores aterrasen con seguridade na superficie de Marte, o planeta proporcionaría protección dos estragos da radiación.

Non obstante, este novo estudo di o contrario. Os datos demostraron que a aterraxe no planeta resolve o problema só parcialmente, xa que a radiación cósmica que chega na distancia está bloqueada, pero só se reduce á metade. Segundo os expertos, a protección contra as partículas solares fortes é de mala calidade e inconsistente xa que a atmosfera marciana é exigua e está, en moito casos, dominada polo vento solar.

"A variabilidade nos niveis de radiación é moito máis grande do esperado", sinalou o investigador principal, Don Hassler, que, ademais, explicou que as taxas semanais e mensuais recollidas co robot son variables ao longo do ano marciano. "Tamén hai variacións estacionais na radiación", apuntou.

A NASA destaca que é a primeira vez que se fan lecturas de radiación tan precisas e dende a superficie doutro planeta. Este aspecto é case imposible de estudar dende a Terra xa que esta está protexida pola magnetosfera e unha atmosfera relativamente grosa. "Pero agora sabemos que a radiación é un feito cotián da vida en Marte", indicou Hassler.

Precisión

Un complexo experimento realizado por uns investigadores en Alemaña deu como resultado unha precisión nunca alcanzada ata agora na medición da masa do electrón, a partícula elemental que rodea o núcleo formando os átomos. O valor da masa do electrón é un dos parámetros mellor coñecido na física de partículas. Pero un equipo alemán logrou mellorar nun factor 13 a medida da devandita masa respecto ao valor aceptado ata agora polo Comité de Datos de Ciencia e Tecnoloxía (CODATA), que estaba determinado, dende 2010, cunha incerteza de tan só catro diezmilmillonésimas, recalcan no seu artigo.

Obviamente é unha incerteza minúscula e dá unha idea da asombrosa precisión experimental que se pode alcanzar en ciencia.Sven Sturn, do Instituto Max Planck, e os seus colegas mediron un valor para a masa atómica do electrón de 0,000548579909067 de unidade de masa atómica, definida como un duodécimo da masa do átomo de carbono 12, explica a revista Nature onde se dá a coñecer esta semana o resultado.

Pero a importancia do experimento non se limita a engadir máis e máis decimais nese valor da masa da partícula en cuestión. "Un novo valor da masa atómica do electrón é un elo nunha cadea de medidas que permitirá poñer a proba o Modelo Estándar de física de partículas cunha precisión superior a unha parte por billón", sinalaNature. O devandito Modelo Estándar, que tan popular se fixo coa entrada do seu máis recente e definitivo integrante, o bosón deHiggs descuberto no CERN hai un par de anos, describe as partículas elementais e as forzas de interacción entre elas. E entre as constantes fundamentais do Modelo Estándar que lle confiren o seu poder predictivo "destaca a masa do electrón, responsable da estrutura e propiedades de átomos e moléculas," sinalan Sturm e os seus colegas. Por iso, recordan, determinar o seu valor con precisión foi un empeño continuo dos físicos nas últimas décadas.

Pero ademais Edmund G.Myers, da Universidade do Estado do Florida, apunta que, partindo da base de que tanto os cálculos teóricos coma as medidas experimentais sexan correctas, "calquera diferenza entre uns e outras pode apuntar cara a unha física máis alá do Modelo Estándar", é dicir, cara a fenómenos ignotos e inexplicables co sólido marco teórico actual, pero que permitirían abranguer niveis máis profundos de coñecemento acerca de como é e como funciona a natureza.

O equipo do Instituto de Física Nuclear do Max Planck, enHeidelberg, xa veterano neste tipo de investigacións, sinala Myers, obtivo o novo valor de alta precisión da masa atómica do electrón medindo unha destas partículas elementais enlazada a un ión de referencia (un núcleo de átomo de carbono) de masa atómica coñecida e aplicando cálculos teóricos avanzados na análise dos datos. Utilizaron o que se denomina trampa de Penning, que permite almacenar partículas cargadas cunha combinación de campos magnético e eléctrico.